همانطور که از نام این صنایع مشخص است این صنایع بر چاپ انواع روزنامه، مجله، کتاب و حتی برچسب‌های مورد نیاز برای بسته‌بندی انواع محصولات غذایی و صنعتی متمرکزند. در این مطلب در نظر داریم در مورد راهکارهای حفاظت حریق در صنایع چاپ صحبت کنیم.
تجهیزات به کار رفته در صنعت چاپ با سرعت بالا کار می‌کنند علاوه بر این گاها روزها و حتی هفته‌ها خاموش نمی‌شوند.
بنابراین در محیط‌های صنعتی چندین عامل بالقوه آتش‌ساز در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند:
- الکتریسیته ساکن.
- جرقه‌های حاصل از تجهیزات و ادوات الکتریکی.
- عدم رعایت ممنوعیت استعمال دخانیات.
- تخلیه الکترواستاتیک.
- جرقه‌های حاصل از جوشکاری، برشکاری و سایر فعالیت‌های مشابه.
- جرقه‌های حاصل از اصطکاک (عدم روغنکاری مناسب ماشین آلات، اصطکاک ایجاد شده بر روی سطح به دلیل نبود پوشش مناسب)
- اصطکاک ناشی از برهم سابیدن ابزارآلات و سایر تجهیزات موجود.
- حرارت ناشی از تجزیه مواد ارگانیک موجود.
- وجود سطوح داغ در محوطه.
علاوه بر عوامل بالقوه حریق لازم است مقیاس مواد خطرناک و منفجره نیز باید در نظر گرفته شود:
- خواص خطرناک هر ماده
- شرایط کار
- اثر اقدامات ایمنی موجود
- احتمال ایجاد جو انفجاری و شعله‌ور شدن آن
- مقیاس اثرات هرگونه آتش سوزی یا انفجار
به این ترتیب با وجود عوامل احتراق بی‌شمار هر گونه حریق تصادفی می‌تواند فورا گسترش یابد.
تاثیرات مخرب این حریق‌ها بر افراد و اموال:
- در بر داشتن هزینه بالا برای افراد.
- آسیب رساندن به اموال و تجهیزات.
- آسیب رساندن به زیرساخت‌ها.
ویژگی‌های راهکارهای مطلوب برای مهار حریق در صنایع چاپ:
از جمله اقدامات پسیوی که می‌توان برای به حداقل رساندن مخاطرات حریق انجام داد عبارتند از:
- جداسازی محل فرآیند چاپ و انبار مواد از یکدیگر
- جداسازی جوهرهای مبتنی بر حلال در فضاهای جداگانه
- جانمایی سیستم‌های دستی و اتوماتیک مناسب
- نصب دمپرهای مناسب در انبارهای حلال‌های مختلف برای جلوگیری از انتشار حریق از یک فضا به سایر فضاها
یکی از موثرترین روش‌ها برای حفاظت از چاپخانه‌ها «اطفای موضعی» است.
در اطفای مستقیم ماده اطفایی به صورت موضعی بر روی حریق تخلیه شده و کل فضا را در بر نمی‌گیرد. این روش برای محیط‌های بزرگ و یا غیرسرپوشیده راهکار مطلوبی به شمار می‌آید.
مواد اطفایی مطلوب برای اطفای حریق صنایع چاپ:
مواد اطفایی که توانایی اطفای چندین عامل مخاطره آمیز را در کنار یکدیگر داشته باشند.
همانطور که گفته شد در محیط‌های اینچنینی حریق می‌تواند در اثر مواد سوختنی همچون کاغذ، جوهر، انواع حلال‌های صنعتی، روغنکاری ماشین‌آلات و الکتریسیته انجام شود.
تنها عاملی که توانایی اطفای تمامی این موارد را دارد سیستم اطفای حریق گازی CO2 است
واکنش سریع:
ماده اطفایی باید به سرعت حریق را مهار کند تا از انتشار آن به سایر محیط‌ها جلوگیری شود
ماده اطفایی بی‌خطر:
ماده اطفایی باید جزو مواد clean agent باشد تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن تمیز شده و از محیط تخلیه شود
رسانای الکتریسیته نباشد:
ماده اطفایی رسانای الکتریسیته نباشد تا بتواند حریق‌هایی با عامل الکتریکال را نیز اطفا کند.
سیستم اطفای گازی CO2 برای صنایع چاپ:
یکی از مطلوب‌ترین مواد اطفای گازی CO2 است. مزیت سیستم اطفای گازی CO2 در این است که:
- این ماده اطفایی در مقایسه با سایر مواد اطفایی مقرون به صرفه‌تر است.
- رسانای جریان الکتریسته نمی‌باشد.
- در سراسر جهان قابل دسترسی است.
- با هزینه ناچیز می‌توان آن را مجددا پرکرد.
- با رعایت الزامات ایمنی لازم آن را به صورت لوکال و توتال به کار گرفت.
- مهم‌تر از همه موارد اینکه بعد از اطفاء هیچگونه اثر جانبی از خود برجای نمی‌گذارد.
سیستم اطفای حریق گازی آرگونیت (Argonit) برای صنایع چاپ:
ماده اطفایی آرگونیت را می‌توان در سیلندرهای فولادی با فشار بالا و یا لوله‌کشی‌های مشخص کم فشار ذخیره کرد، این سیستم در کوتاه‌ترین زمان ممکن به صورت خودکار حریق را کنترل می‌کند و یکی از مزایای اصلی آن در این است که علاوه بر اینکه هیچگونه پسماندی از خود برجای نمی‌گذارد اثر سوءای برای افراد حاضر در محیط ندارد.
مزایای سیستم اطفای حریق گازی آرگونیت برای صنایع چاپ:
- اطفای حریق بدون برجای گذاشتن هیچگونه پسماند در محیط
- عدم اختلال در فرآیند تولید
- عدم آسیب رساندن به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی
- این ماده اطفایی در هنگام حریق دمای محیط را کاهش نمی‌دهد
- امکان تخلیه مستقیم بر روی واحدهای چاپ را دارد
- به افراد حاضر در محیط آسیب نمی‌رساند
مقایسه CO2 و آرگونیت‌ها:
در کنار مزایای بی‌شمار عیب سیستم اطفای گازی CO2 در این است که این سیستم دمای محیط را به شدت کاهش داده و در صورت اطفای لوکال به تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی آسیب می‌زند، همچنین در هنگام تخلیه به هیچ عنوان نباید نیروی انسانی در محیط حضور داشته باشد.
در صورتیکه گازهای آرگونیت تغییری در دمای محیط ایجاد نمی‌کنند و در هنگام اطفا نیروی انسانی می‌تواند برای مدت زمان محدود در محیط حضور داشته باشد.
تنها عیب این سیستم در این است که هزینه آن در مقایسه با CO2 بالاست به همین خاطر اکثر کارفرمایان ترجیح می‌دهند با در نظر گرفتن الزامات ایمنی سیستم اطفای گازی CO2 را برای حفاظت از محیط انتخاب کنند.