سیستم‌های اطفای گازی در هنگام اطفا با فشار بالایی در محیط تخلیه می‌شوند. این فشار بالا در فضاهای محدود و محصور می‌تواند به تجهیزات و ادوات آسیب برساند از این رو باید تجهیزی برای متعادل نمودن این فشار در نظر گرفته شود. یکی از ساده‌ترین و در عین حال کاربردی‌ترین تجهیزات برای متعادل نمودن فشار دمپرها هستند. دمپرهای کنترل فشار عملکرد ساده‌ای دارند. این تجهیزات در شرایط نرمال بسته هستند با افزایش ناگهانی فشار دمپر باز شده و فشار اضافی تخلیه می‌شود. با برگشتن شرایط به حالت نرمال دمپر نیز به حالت نرمال خود بازمی‌گردد به این ترتیب می‌توان اطمینان حاصل کرد که غلظت ماده اطفایی بیش از اندازه در محیط رقیق نشده و برای مدت زمان لازم در محیط باقی می‌ماند.
دمپرهای تخلیه فشار طراحی‌ها و کاربری‌های متفاوتی دارند که در ادامه در مورد آنها بیشتر صحبت خواهیم کرد.
اهمیت انتخاب دمپر مناسب:
جهت اطمینان از عملکرد مناسب دمپر انتخاب دمپر مناسب برای سیستم از اهمیت بالایی برخوردار است. در هر سیستم، ابعاد دمپر باید متناسب با حجم هوای طراحی شده باشد. عموما دمپرها در بخشی از سیستم تهویه در نظر گرفته شده و اندازه‌های آن باید به نحوی انتخاب شود که سرعت تهویه هوا و افت فشار مناسب برای سیستم ایجاد شود.
بنابراین در هنگام انتخاب دمپر مناسب برای یک محیط باید فشار عملیاتی، غلظت طراحی و میزان ماده اطفایی که قرار است تخلیه شود همچنین وجود هر گونه نشتی، فشار حداکثری مجاز و زمان مجاز برای تخلیه در نظر گرفته شود.
فاکتورهایی که بایستی در انتخاب دمپرهای کنترل هوا در نظر گرفت عبارتند از:
- اندازه فریم
- سایز و نوع پره ها
- درزبندی دمپر
- اتصالات،
- بوش‌های متحرک
- نحوه توزیع هوای خروجی از دمپر
پره‌های موازی و معکوس:
پره‌های دمپرها برای باز و بسته شدن می‌چرخد، اگر چرخش تمام پره‌ها به یک سمت باشد، پره‌ها موازی هستند اما اگر پره‌ها یکی در میان در جهت مخالف بچرخند، پره‌ها معکوس هستند. در دمپرهای با پره موازی میزان دبی بسیار بالایی از هوا را عبور می‌دهد و در حالت بسته نیز هوابندی کامل ایجاد نمی‌گردد. در دمپرهای با پره معکوس کنترل دبی جریان هوا با دقت بیشتری انجام می‌شود اما حجم هوای کمتری را در زمان مساوی منتقل میکند و همچنین در حالت بسته به خوبی جریان هوا را مسدود میکند.
اجزای سیستم‌های کنترل فشار:
پره‌ها:
هنگام انتخاب دمپرها بایستی به طراحی پره‌ها و زوایای خمش آن ها دقت کرد چرا که با تغییر نوع پره‌ها جهت هوادهی و همچنین آشفتگی جریان قابل تغییر است. همچنین برای پره‌ها بایستی نوار آب‌بندی مناسبی جهت درزبندی در لبه پره‌ها قرار گیرد. انتخاب این نوارها بستگی به نوع کاربرد دمپر و همچنین میزان آب‌بندی و هوابندی پره دارد.
انواع سیستم های بستن و باز شدن:
دمپرها می‌توانند به شکل دستی، برقی یا بادی (پنوماتیک) کنترل شوند. در روش برقی از یک موتور اکتواتور به منظور باز و بست دمپر یا لوور استفاده می‌شود که با توجه به ابعاد دمپر، قدرت موتور انتخاب می‌گردد.
بوش‌ها و یاتاقان ها:
در انتخاب یاتاقان ها و بوش‌های به کار رفته جهت چرخش پره‌ها به مواردی همچون دمای محیط، اشتعال زا بودن یا نبودن آن ها، قابل شستشو بودن، میزان کارکرد آنها و … باید دقت نمود. برای مثال در دمپرهای آتش، باید بوش‌ها و یاتاقان‌ها تا حد ممکن مقاوم به حرارت باشند.
فریم:
باید طراحی اجزای فریم را طوری در نظر گرفت که پره ها بدون مشکلی به راحتی بچرخند و فریم استحکام قابل قبولی داشته باشد تا دچار خمش و آسیبی نشود. نوع و ضخامت ورق مورد استفاده در چهارچوب فریم با توجه به ابعاد دمپرها تغییر میکند. همچنین طراحی چهارچوب فریم به گونه ای باید باشد که در جابه جایی ها و نصب دچار آسیب نشود و به راحتی قابل نصب و راه اندازی باشد.
مزایای دمپرهای تخلیه فشار:
- نصب ساده
- عملکرد اتوماتیک و مستقل
- توانایی تحمل حریق تا 2 ساعت (مطابق استاندارد BS 1363-1)
- فراهم کردن 85% فضای آزاد برای گاز (منطقه تخلیه آزاد)
- کیت‌های مشبک داخلی و خارجی
- دارای فریم جانبی برای نصب بر روی درب‌ها و سقف کاذب
- تعمیر و نگهداری ساده
- قابل استفاده برای سیستم‌های CO2 و گازهای خنثی
انواع دمپر
متعادل کننده یا دمپرهای حجمی (Balancing Dampers)
برای متعادل کردن جریان هوا در مجرای سیستم های تهویه طراحی شده است. آنها معمولا برای باز و بسته شدن دارای یک دسته یا یک موتور هستند که قابلیت باز و بسته شدن دمپر را فراهم می کنند. این نوع از دمپرها که جزو نمونه های بسیار مرسوم دمپر می باشند در حالت عمومی به منظور کنترل فلو یا سرعت هوا استفاده می شود. برای مثال اگر حجم زیادی هوا از محلی در حال خروج باشد، با این نوع از دمپرها می توان حجم هوا را کنترل نمود. شایان ذکر است که این نوع از دمپرها امکان قطع کامل جریان را فراهم نمی کنند و بیشتر برای تنظیم جریان هوا استفاده می شوند.
دمپرهای جریان رفت و برگشتی (backdraft dampers)
یک جفت دمپر در دو طرف مجرا قرار می گیرد. در جاهایی مانند دور سیم پیچ ها که نیاز به خنک شدن و هوادهی باشد، از این سیستم های رفتی و برگشتی استفاده می کنند. هدف از دمپر backdraft، جلوگیری از جریان هوا در مسیر اشتباه است. از دمپرهای صنعتی backdraft در اگزوزها و اینتیک هایی که باید در مقابل جریان های برگشتی مقاومت کنند استفاده می شود.
دمپر آتش (Fire damper)
دمپرهای آتش تجهیزات کنترل آتش passive هستند که در سیستم‌های گرمایشی، ونت‌ها و تهویه هوای HVAC به منظور جلوگیری از گسترش آتش استفاده می‌شوند. هنگامی که یک افزایش دما اتفاق می‌افتد، دریچه‌های دمپر آتش بسته می‌شود. معمولا این عمل توسط یک کانکشن حرارتی که در دمای بالاتر از دمای محیط ذوب می‌شود اتفاق می‌افتد. دمپرهای آتش همچنین می‌توانند پس از دریافت سیگنال الکتریکی از یک سیستم اعلام حریق با استفاده از سنسورهای دود یا حرارت بسته شوند.
دمپر جریان دود (Smoke damper)
دمپرهای دو حالته به طور خاص برای محدود کردن جریان دود در یک ساختمان طراحی می‌شوند.
دمپر آتش / دود (Smoke/ Fire damper)
دمپرهای دو حالته که هم برای حالت آتش و هم برای دود طراحی می‌شوند، این نوع از دمپرها به یک منبع کنترل دمایی وصل هستند و توسط یک نیرو محرکه خارجی توانایی باز و بسته شدن دارند. این دمپرها دقیقا مانند دمپرهای آتش طراحی شده اند با این تفاوت که از پخش شدن دود حاصل از آتش نیز جلوگیری می کنند.
دمپر ثقلی یا بارومتریک (Gravity or Barometric)
این نوع از دمپرها اجازه می دهد تا هوا در یک مسیر یک طرفه و بدون امکان بازگشت حرکت کند. این دمپرها اغلب دایره‌ای هستند و با توجه به نحوه قرار گرفتن، جاذبه به عنوان یک فاکتور طبیعی به منظور هوابندی عمل میکند. در عین حال، این دمپرها به شکلی طراحی شده‌اند تا به هوای جریان داده شده در جهت درست امکان عبور داده شود و نزدیک زمانی که جریان هوا قطع شده باشد، به سرعت بسته می‌شوند تا از عبور هوا در سایر جهت ها جلوگیری شود. از این نوع از دمپرها در مجرای اگزوز استفاده می‌شود. در حالتی که فشار پشت دمپر زیاد می شود، دمپر بصورت خودکار باز می‌شود و پس از افت فشار بسته می‌شود.
به طور معمول در دسته‌بندی متعادل کننده یا دمپرهای کنترل شونده قرار دارد. معمولا در فشارهای بالا یا سرعت جریان بالا از این نوع دمپرها استفاده می‌شود. دمپرهای گرد تا حد زیادی باعث بالانس شدن سیستم‌های تهویه می‌شوند. این دمپرها می‌توانند حجم هوای ثابت را در فشارهای متغیر حفظ کنند.
دمپرهای اقتصادی (Economizer)
دمپر اقتصادی به عنوان بخشی از سیستم اکثر سیستم‌های تهویه مطبوع کار میکند. این سیستم به جریان هوای بیرون اجازه می‌دهد که برای اهداف خنک کننده و صرفه‌جویی در هزینه به داخل ساختمان وارد شود. سیستم economizer عموما شامل دو دمپر است. دمپر هوای بیرون اجازه وارد شدن هوا به داخل سیستم را می‌دهد، در حالی که دمپر بازگشت هوا اجازه چرخش هوا در داخل سیستم را فراهم میکند.
دمپر رفت و برگشتی
دمپر آتش
دمپرهای دو حالته دود/آتش
دمپر اقتصادی
دمپر ثقلی
دمپرهای آتش موتوردار با اکچواتور
دمپر آتش با اکچواتور
دمپر متوازن کننده هوا
لوورها به عنوان یک راه حل پایدار برای کاهش هزینه‌های گرمایشی و خنک‌سازی شناخته شده‌اند و یک سیستم موثر برای کنترل آب و هوا در یک ساختمان و هدایت هوای تازه در هنگام خروج هوا هستند. لوورها بسیار شبیه به دمپرها هستند و روی دیوار کارگذاشته می شوند. پیمانکاران به راحتی لوورهایی را طراحی می کنند که با خانه ها، سازه های تجاری و سازه های صنعتی متناسب باشند و مشتریان را از لحاظ اندازه، شکل، مصالح ساختمانی و پایان به سمت گزینه مطلوب هدایت کنند. معمولا لوورها را با آلومینیوم یا ورق گالوانیزه تولید می کنند.
لوور
لوور ثابت
لوور قابل تنظیم
لوور ترکیبی
لوور
لوور
لوورها
