غالبا قراردادهایی نصب سیستم اعلام حریق تنها به فرآیند نصب محدود شده و شرکت‌ها و برندها بعد از نصب هیچگونه خدماتی در راستای پشتیبانی و خدمات پس از فروش ارائه نمی‌دهند. بنابراین به عنوان یک مهندس ناظر و یا مالک پروژ حتما برای شما هم این مشکل پیش آمده که با آلارم‌های پیاپی سیستم اعلام حریق نصب شده روبرو شده باشید و راهکاری برای برطرف کردن آن نداشته باشید. در این شرایط تنها راهکاری که به ذهن اکثر ناظرین و کارفرمایان می‌رسد خاموش کردن سیستم اعلام حریق و خارج کردن آن از مدار است.

در این مطلب در نظر داریم در مورد عیب‌های متداول سیستم‌های اعلام حریق و نحوه برطرف کردن آن‌ها صحبت کنیم.

برای رفع آلارم‌های کاذب سیستم اعلام حریق نصب شده در مرحله اول لازم است مراحل زیر را دنبال کنید:
ابتدا موقعيت کليه قسمت ها را با نقشه چک کنيد.
کابل کشي را مطابق با نقشه انجام دهيد.
 بعد از کابل کشي دتکتورهاي حرارتي و دود، شستي ها و آژير هاي اعلام خطر را نصب کنيد.
 دستگاه مرکز کنترل را طبق دستورالعمل‌هاي آزمايش مرکز کنترل آزمايش کنيد.

بعد از بازکردن درب جلوي دستگاه به شرح زير، جعبه اصلي دستگاه را در محل مناسب نصب نماييد.
 پيچ اتصال ارت روي برد اصلي دستگاه را شل کرده و کابلش را از زير آن جدا کنيد.
 لولا‌هاي درب دستگاه را از شيارهاي مربوطه آن از جعبه اصلي جدا کنيد.
 جعبه اصلي دستگاه را با استفاده از 4 عدد سوراخ نصب ، به ديوار پيچ کنيد.
 کابل برق 220 ولت را از سوراخ هاي بالاي جعبه وارد کنيد . ورودي برق 220 ولت و سيم کشي آن بايستي طبق قوانين رايج سيم بندي IEEE  و استاندارد BS5839 انجام شوند. تا زماني که سيم بندي امتحان نشده است هيچ دتکتوري يا آژيري را متصل نکنيد. اغلب روي پايه دتکتور هنگامي که دتکتور روي آن نباشد مدار سيم کشي را باز مي کنند، جهت آزمايش سيم‌کشي بايستي ارتباط مدار باز سيم کشي را بر روي پايه دتکتور کامل نمود.
سيم‌هاي ورودي را قبل از آزمايش کامل دستگاه به ترمينال هاي آن وصل نکنيد.
دتکتورها را تا تمام کارهاي ساختماني ( که امکان وجود گرد و غبار مي باشد )‌، از پايه‌هاي آن خارج کنيد تا به دليل ورود گرد و غبار به داخل آن‌ها باعث ايجاد آژير مزاحم نشود.

نصب تکميلي: (مواردی که باید برای نصب سیستم‌های اعلام حریق در نظر گرفته شود)
هنگامي که کليه کارهاي ساختماني تمام شده و هيچ گرد و غباري وجود ندارد.
مطمئن شويد که برق 220 ولت دستگاه قطع مي‌باشد.
براي جلوگيري از وارد شدن صدمه به دستگاه در هنگام اتصال سيم ها باطري‌ها را از داخل دستگاه برداريد. بعد از آزمايش کردن سيم بندي دستگاه مقاومت هاي انتهاي خط را از ترمينال دستگاه باز کرده و آنها را به ترمينال هاي آخرين دتکتور و آخرين آژير هر مدار وصل کنيد.
(مي‌توانيد قبل از بازکردن مقاومت هاي متصل به ترمينال‌هاي دستگاه از مقاومت هاي داخل زيپ همراه دستگاه براي اتصال به آخرين دتکتور و آژير استفاده نماييد و پس از اتمام تست، مقاومت هاي داخل دستگاه را براي استفاده هاي بعدي نگهداري نماييد.)
سپس کليه آژيرها و دتکتورها را وصل کنيد.
 کامل بودن مدار سيم کشي را به وسيله يک اهم متر چک کنيد.
مطمئن شويد که به هر شستي مقاومت 470 اهم متصل باشد، درغير اين صورت به جاي حالت اعلام حريق نشانگر اشکال مداراتصال کوتاه روشن خواهد شد . ( داخل شستي هاي اعلام حريق SENS ، مقاومت تعبيه شده است.)
تذکر: هنگام متصل بودن هرگونه وسيله الکترونيکي، سيستم را به وسيله مگااهم سنج آزمايش نکنيد.
 زماني که مطمئن شديد که کليه اتصالات محکم مي باشند و عايق روي سيم ها سالم مي باشند درب جلوي دستگاه را در جاي خود قرار دهيد، باطري ها را در داخل دستگاه قرار داده و سيم آن را متصل کنيد و برق دستگاه را نيز متصل کنيد. حال مي‌توانيد دستگاه را به طور کامل و عملي تست نماييد .
توجه: کليه دستگاه‌ها فضاي لازم را براي قرار دادن دو باطري 7 آمپر ساعت دارا هستند.

آزمايش مرکز کنترل:
مرکز کنترل را قبل از متصل کردن نيز مي توان امتحان کرد.
 ابتدا مطمئن شويد که مقاومت هاي انتهاي خط در جاي خود در ترمينال قرار دارند.
دو باطري 12 ولت حداقل 6/2 آمپرساعت (براي 2 زون) و حداقل 7 آمپرساعت (براي 4 الي 14 زون) در قسمت پايين کابينت قرار دهيد و آنها را به وسيله سيم رابط به صورت سري متصل کنيد. باطري ها را نيز به وسيله سيم هاي سياه و قرمز مربوطه متصل به برد اصلي ، به دستگاه متصل کنيد. سيم قرمز مثبت و سيم سياه منفي است. ( توجه داشته باشيد که اتصال اشتباه باطري فيوز باطري را مي سوزاند و يا ممکن است به دستگاه آسيب برساند ) ورودي 220 ولت را به برق وصل کنيد در اين حالت چراغ Power روشن مي شود و در صورتيکه باطري ها خالي نباشد چراغ نشانگر اشکال تغذيه خاموش شده و بازر ساکت مي‌شود. اگر باطري ها کاملا خالي و يا نامرغوب باشند چراغ اشکال تغذيه کماکان روشن مي‌ماند اما بهتر است که با باطري جديد شارژ شده امتحان شود.

سوئيچ دو حالت نرمال قرار داشته باشد:
فقط چراغ Power روشن است، آژيرها ساکت هستند و دکمه‌هاي فشاري نيز عمل نمي‌کند.

سوئيچ را در حالت Button Controls قرار دهيد:

دکمه‌هاي فشاري فعال مي‌شوند و شخص مجاز مي‌تواند از آن‌ها استفاده کند. چرخاندن سوئيچ تاثير ديگري روي دستگاه نمي‌گذارد.
دکمه Reset/Test را فشار دهيد. زمانيکه دکمه فشار داده مي‌شود چراغ‌هاي Fire و Fault روشن خواهند شد و بازر به صدا در خواهد آمد. چراغ هاي Mains Fault و Alarm Line Fault روشن نخواهد شد.

آزمايش مدار نمايشگر و وضعيت تغذيه:
برق 220 ولت را قطع کنيد، بعد از چند ثانيه چراغ Mains Fault روشن خواهد شد در اين حالت چراغ Power خاموش شده و بازر به صدا در خواهد آمد. دکمه Silence Buzzer را فشار دهيد، بازر خاموش مي‌شود ولي چراغ Mains Fault روشن شده و بازر به صدا در مي‌آيد. باطري را دوباره وصل کنيد، پس از مدت کوتاهي دستگاه به حالت عادي بر مي‌گردد و بازر خاموش مي‌شود (فقط چراغ سبز رنگ Power  روشن مي‌باشد)
توجه :
1. اين آزمايشات بايستي با باطري‌هاي نو و پر انجام شوند. باطري‌هاي نامرغوب باعث اعلام اشکال مي‌گردند حتي اگر شارژ شوند.
2. چنانچه باطري‌ها خوب ولي خالي استفاده کنيد نشانگر اشکال منبع تغذيه تا زمانيکه باطري‌ها به انداره کافي شارژ نشوند روشن مي‌ماند.

آزمايش کردن مدار کنترل آژير:
ابتدا اطمينان حاصل کنيد که مقاومت هاي انتهاي خط (با کد رنگ آبي، خاکستري، قرمز، طلائي يا نقره اي) بين ترمينال‌هاي زون‌های 1 تا 8 قرار گرفته باشند.
ترمينال‌هاي زون های 1 تا 8 را به ترتیب اتصال کوتاه کنيد و به همين وضعيت نگهداريد ، چراغ Fault مربوط به هر زون چشمک خواهد زد و بازر به صدا در خواهد آمد. دکمهSilence Buzzer  را فشار دهيد در نتيجه بازر خاموش خواهد شد اما چراغ Fault همچنان چشمک می‌زند. اتصال کوتاه را برداريد تا دستگاه به حالت نرمال برگردد. اين آزمايش را با مدار باز کردن ترمينال‌هاي زون‌های 1 تا 8 تکرار کنید. در این مرحله چراغ Fault روشن شده و بازر به صدا در می‌آید.

آزمايش مدار کنترل دتکتور:
ابتدا اطمينان حاصل کنيد که مقاومت‌هاي انتهاي خط ( با کد رنگ آبي ، خاکستري ، قرمز ، طلائي يا نقره‌اي) بين هر جفت ترمينال‌هاي زون های 1 تا 8 قرار گرفته باشد.
حالت‌هاي مدار به 4 وضعيت ذيل مي‌باشد.
1. حالت نرمال: جريان کنترل مسيرهاي زون از طريق مقاومت انتهاي خط برقرار است.
2. دتکتورها و شستي ها به صورت موازي به سيم‌هاي مدار زون‌ها متصل شده‌اند.
3. اشکال مدار باز: سيم‌بندي در بعضي نقاط قطع است و جريان کنترل عبور نمي‌کند.
4. اشکال اتصال کوتاه: در بعضي از نقاط مدار اتصال کوتاه به وجود آمده که باعث عبور جريان کنترل بيش از حد مي‌شود.
5. وضعيت حريق: اتصال کوتاه نسبي به وجود آمده که باعث ازدياد جريان کنترل مي‌گردد ولي نه به اندازه‌اي که باعث اعلام اشکال اتصال کوتاه گردد. اکثر دتکتورهاي دود وقتي فعال مي‌شوند اتصال کوتاه نسبي به وجود مي‌آورند در حاليکه شستي‌هاي اعلام حريق و دتکتورهاي حرارتي ساده براي به وجود آوردن اتصال کوتاه نسبي به مقاوت 470 اهم (کد رنگ زرد ، بنفش ، قهوه اي ، طلائي يا نقره اي) که به صورت سري وصل شود ، نياز دارند.

اشکال مدار باز :
با برداشتن يکي از پايه‌هاي مقاوت انتهاي خط از روي ترمينال‌هاي زون، مدار دتکتورها را باز کنيد. چراغ Fault روشن شده و بازر به صدا در مي‌آيد.
دکمه Silence Buzzer را فشار دهيد، بازر خاموش مي‌شود، اما چراغ‌ها روشن مي‌مانند. مدار را به حالت اول خود برگردانيد تا دستگاه نيز به حالت نرمال برگردد. اين آزمايش را براي مدار ديگر دتکتورها با باز کردن ترمينال‌هاي دیگر زون‌ها امتحان کنيد.

اشکال اتصال کوتاه :
ترمينال‌هاي زون‌ها را به يکديگر اتصال دهيد و در اين حالت نگه داريد. چراغ FAULT روشن شده و بازر به صدا در مي‌آيد.
دکمه Silence Buzzer را فشار دهيد بازر خاموش مي‌شود، اما چراغ‌ها روشن مي‌ماند. اتصال کوتاه را برداريد تا دستگاه به حالت نرمال برگردد. اين آزمايش را براي مدار ديگر دتکتورها با اتصال کوتاه کردن ترمينال‌ها به دیگر زون‌ها تکرار کنيد.

حالت اعلام حريق :
يک مقاومت 470 اهم ( با کد رنگ زرد ، بنفش ، قهوه اي ، طلائي يا قهوه اي) را بين ترمينال‌هاي زون قرار دهيد.
رله خروجي آژير عمل مي کند، چراغ Fire Zone 1 چشمک مي‌زند، حال دستگاه در وضعيت اعلام حريق مي‌ماند. دکمهSilence Alarm  را فشار دهيد، رله خروجي آژير به حالت اول برگشته و چراغ Fire Zone 1 از حالت چشمک زدن به حالت ثابت برمي‌گردد و بازر به صدا در مي‌آيد. دکمه Reset /Test را فشار دهيد، دستگاه دوباره به وضعيت اعلام حريق برمي‌گردد. مقاومت 470 اهم را از روي ترمينال زون برداريد. ابتدا دکمهSilence Alarm  و سپس Reset / Test را فشار دهيد دستگاه به حالت نرمال بر مي‌گردد.

توجه :
1. فشار دادن دکمه Reset / Test زمانيکه دستگاه درحالت اعلام حريق مي‌باشد، تاثيري ندارد.
2. زمانيکه آژيرهاي اعلام حريق خاموش مي‌شوند ( چراغ Fire ثابت روشن است) بازر روشن مي‌شود و نمي‌توان آن را خاموش کرد. (Silence)
3. ري ست کردن دستگاه در وضعيت قطع آژير ها (Silence) هنگامي که حالت حريق وجود دارد دوباره باعث راه اندازي آژيرها مي‌گردد.

آخرين تست:

دکمه Evacuate را فشار دهيد. رله خروجي آژيرها عمل مي‌کند تا آژيرها را راه اندازي کند.
در صورت تمايل مي‌توان اين آزمايشات را با وصل کردن يک آژير، دتکتور دود، شستي اعلام حريق و مقاومت انتهاي خط به ترمينال‌هاي مربوطه انجام داد.

عيب يابي:
هشدار: هنگاميکه درب جلوي دستگاه باز مي شود برق 220 ولت را قطع کنيد.

اشکالاتي که ممکن است بروز کند:
1. شستي‌هاي اعلام حريق و دتکتور‌هاي حرارتي ساده به جاي اعلام وضعيت حريق باعث اعلام اشکال مي‌شوند: مقاومت 470 اهم در داخل شستي اعلام حريق يا دتکتور حرارتي ساده نصب نگرديده است. طبق استاندارد BS5839 از اول ژانويه 1990 بايستي يک مقاومت 470 اهم ( با کد رنگ زرد ، بنفش، قهوه اي، طلايي يا نقره اي) در داخل شستي‌هاي اعلام حريق و دتکتورهاي حرارتي ساده به صورت سري نصب شود.

اشکال تغذيه (Mains Fault) :

آيا چراغ سبز Power روشن است؟ درغير اينصورت تغذيه 220 و فيوز آن را کنترل کنيد.

سيم‌هاي باطري را چک کنيد ( بايد سيم قرمز رنگ به ترمينال مثبت باطري و سيم سياه رنگ به ترمينال منفي باطري وصل باشد). اگر سيم‌هاي باطري اشتباه متصل شوند، فيوز باطري خواهد سوخت که باعث روشن شدن نشانگر اشکال تغذيه مي‌گردد.
 کنترل کنيد که دو باطري 12 ولت با آمپرساعت مناسب به صورت سري به سيستم وصل مي‌باشند.
 کنترل کنيد که کانکتورها به درستی به بردها متصل شده باشند.

کنترل کنيد که سيم‌هاي ترانس درست داخل ترمينال قرار گرفته باشد.

چنانچه چراغ هاي Power و Mains Fault هنوز روشن هستند باطري‌ها را عوض کنيد.

اشکال اعلام حريق (FIRE FAULT) :
 مدار زوني را که باعث ايجاد اشکال شده است از ترمينال جدا کرده و مقاومت صحيح انتهاي خط ( با کد رنگ آبي، خاکستري، قرمز، طلايي يا نقره اي ) را به جاي آن قرار دهيد.
 سوئيچ را در حالت Button Control قرار دهيد. دکمه Silence و سپس دکمه RESET را فشار دهيد. در صورت رفع شدن اشکال اعلام حريق سيم‌بندي را چک کنيد. چنانچه وضعيت اعلام حريق ادامه يافت و اشکال برطرف نگرديد با فروشنده تماس بگيريد.

اشکال زون ( ZONE FAULT ) :
 مدار زوني را که باعث ايجاد اشکال شده از ترمينال جدا کرده و مقاومت صحيح انتهاي خط ( با کد رنگ آبي، خاکستري، قرمز، طلائي يا نقره‌اي ) را به جاي آن قرار دهيد در صورت رفع شدن اشکال زون ، سيمبندي را چک کنيد. دتکتور و سيم بندي را مجددا چک کنيد.

اشکال آژيرها (SOUNDER FAULT) :
 فيوزهاي خروجي آژير را که بر روي برد اصلي قرار دارند آزمايش کرده و در صورت سوخته بودن آنها را تعويض کنيد( فيوز 3 آمپر) کنترل کنيد که مقاومت انتهاي خط ( 6800 اهم قرمز ، بنفش ، طلائي يا نقره اي) وصل شده باشد. مدار آژير مربوطه را از ترمينال جدا کرده و خط مقاومت انتهاي خط را به جاي آن قرار دهيد.

در صورت رفع شدن اشکال آژير ، سيم بندي را چک کنيد سوئيچ را در حالت Button Control قرار داده و دکمه RESET را دوباره فشار دهيد.
دکمه ها عمل نکنند:
 سوئيچ را در حالت Button Control قرار دهيد. دکمه Silence و سپس RESET را فشار دهيد. اگر خطا باقي ماند کانکتور اتصال سوئيچ به برد را کنترل کنيد. اگر مشکل برطرف نشد با فروشنده تماس بگيريد.