سیستم اطفای حریق NOVEC 1230 یکی از سیستم‌های اطفای گازی نوین است. مزیت اساسی این سیستم در این است که علاوه بر کارایی بالا کمترین تاثیر مخرب را برای محیط زیست دارد. در این مطلب و مطالب مرتبط با آن در نظر داریم تا با بررسی ویژگی‌ها و نحوه عملکرد این سیستم همچنین نکات مربوط به طراحی آن به این پرسش پاسخ دهیم که آیا این سیستم اطفای موثر می‌تواند جایگزین سایر کلین اجنت‌ها شود؟

سیستم اطفای حریق novec 1230 یک سیستم اطفای حریق توتال است که مطابق استاندارد EN 15004-1  یا NFPA2001 برای محیط‌هایی با کمینه دمایی 20- و بیشینه دمایی 50 درجه سانتی‌گراد طراحی شده است.

سیستم اطفای حریق novec که در حقیقت ماده شیمیایی‌ای با فرمول FK-5-1-12 است که می‌تواند برای حفاظت از محیط‌های زیر مورد استفاده قرار بگیرد:

• اتاق‌های فرآیند داده و ارتباطات
• اتاق‌های کنترل
• تجهیزات مخابراتی
• دارایی‌های ارزشمند

سیستم اطفای حریق novec برای محیط‌های زیر مناسب نیست:

• مواد شیمیایی خالص یا ترکیبی همچون نیترات سلولز و گوگرد که در نبود هوا نیز می‌توانند به سرعت اکسیده شوند.
• فلزات فعالی همچون لیتیوم، سدیم، پتاسیم، منیزیم، تیتانیم، زیرکونیوم، اورانیوم و پلوتونیم.
• فلزات هیدریدی
• مواد شیمیایی که می‌توانند به صورت خود به خودی تجزیه حرارتی شوند، همچون پراکسیدهای ارگانیک و هیدرزین‌ها.

شناسایی و کنترل حریق:

در این مقاله در نظر نداریم به طور مفصل در مورد سیستم اعلام حریق صحبت کنیم، اما به طور کلی می‌توان اینطور گفت که سیستم اعلام حریقی که در محیط‌های پرخطر به کار می‌رود باید توانایی شناسایی و مخابره اخطار حریق در کوتاه‌ترین زمان ممکن را داشته باشد تا عمل اطفا در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شده و خسارات ناشی از آن به حداقل برسد.

خواص فیزیکی NOVEC 1230:

ماده اطفایی NOVEC 1230 با فرمول شیمیایی (CF3CF2C(O)CF(CF3)2-Dodecafluoro-2methylpentan-3-one) سیالی بی‌رنگ، بی‌بو است که از لحاظ الکتریکی نارساناست. این گاز پس از انتشار هیچ پسماندی از خود برجای نمی‌گذارد به همین خاطر برای استفاده در محیط‌های مسکونی کاملا مناسب است.

NOVEC 1230 با اثرگذاری مکانیکی و شیمیایی بر حریق با کمترین اثر بر روی اکسیژن محیط حریق را مهار می‌نماید. به این ترتیب افراد می‌توانند در همچین محیطی نفس بکشند و فرصت کافی برای ترک فضا را داشته باشند.

سیستم باید به نحوی طراحی شود که به محض دریافت فرمان اطفا نهایتا در عرض 10 ثانیه تخلیه شود. NOVEC 1230 گازی پاک و با راندمان بالاست که از لحاظ زیست محیطی نیز پذیرفته است و هیچگونه پسماندی از خود بر جای نمی‌گذارد بنابراین زمان از کارافتادگی بعد از حریق در کمترین حد خود است. این گاز بر بسیاری از مواد موجود در محیط از جمله آلومینیوم، برنج، پلاستیک، فولاد و اجزای الکتریکی اثر نامطلوبی ندارد.

گاز NOVEC 1230 به کمک نیتروژن فشاردهی شده و در فشار بالای 25 تا 42 بار و به صورت مایع در مخازن فولادی ذخیره می‌شود. در هنگام تخلیه این گاز بخار شده و به خوبی با هوای محیط تحت حفاظت مخلوط می‌شود.

این گاز برای اطفای حریق‌های کلاس A و B کاربرد دارد.

در جدول زیر خواص و ویژگی‌های فیزیکی این گاز به طور مختصر بیان شده است:

الزامات ایمنی:

NOVEC گازی غیرسمی است به همین خاطر می‌توان آن را برای استفاده در محیط‌های مسکونی و اطفای توتال به کار برد.

مقادیر NOAEL (no observed adverse effect level) و LOAEL (lowest observed adverse effect level) برای میزان سمی بودن این گاز به ترتیب 10% و بیشتر از 10% است.

گاز NOVEC در هنگام اطفا و با برخورد با سطوح داغ تجزیه می‌شود علاوه بر این حریق نیز به خودی خود محصولات جانبی‌ای تولید می‌کند که میزان آن متناسب با اندازه حریق است، نتیجتا از افراد حاضر در محیط خواسته می‌شود که قبل از آغاز عملیات اطفا فورا محیط را ترک کنند.

NOVEC در هنگام تخلیه دید افراد حاضر در محیط را کم می‌کند که البته این مشکل با گرم شدن گاز در کسری از ثانیه از بین می‌رود.

همچنین گاز با عبور از نازل‌ها به ناگهان از مایع به حالت گازی تبدیل می‌شود که این تبدیل حالت حرارت محیط را به شدت پایین می‌آورد. در این شرایط هر گونه تماس پوستی با نازل‌های تخلیه می‌توان موجب سوختگی در اثر سرما شود.

سیستم توسط یک یا چند سیلندر که به نازل‌های تخلیه متصل شده‌اند تخلیه می‌شود. ماده اطفایی به کمک یک یا چند سلنوئیدی که بر روی سیلندر مستر قرار دارد تخلیه می‌شود. هر سیلندر مستر می‌تواند حداکثر 4 سیلندر تابع را فعال کند به این ترتیب 5 سیلندر می‌توانند به صورت متوالی برای یک فضا در نظر گرفته شود. در صورتیکه برای حفاظت به سیلندرهای بیشتری نیاز باشد لازم است سیلندرهای مستر بیشتری در نظر گرفته شود.

براساس نیاز مشتری ارتباط بین سیلندرها و سیستم لوله‌کشی از 2 روش تامین می‌گردد:

آداپتور خارجی یا شلنگ‌های انعطاف‌پذیر

سیستم اختصاصی با آداپتور خارجی:

در اغلب موارد سیستم اینچنینی برای حفاظت از یک مخاطره مشخص طراحی می‌شود. آداپتور خارجی مستقیما سیلندر را به لوله‌کشی تخلیه متصل می‌کند. هر سیلندر اجزای لوله‌کشی مجزایی دارد که عبارتند از:

• فعال‌ساز پنوماتیکی دستی
• سلنوئید یکپارچه
• اتصالات فعال‌ساز پنوماتیکی
• آداپتور خروجی
• فشار‌سنج سیلندر
• سوئیچ فشار تخلیه
• فعال‌ساز پنوماتیکی
• اتصالات سیلندر/شیر
• نازل‌های تخلیه
• علامت‌ها و برچسب‌ها

سیستم منیفولد با اتصالات انعطاف‌پذیر و چک ولو:

NOVEC برای حفاظت از محیط‌های پرخطر طراحی شده است. شلنگ‌های انعطاف‌پذیر مستقیما سیلندرها را به اتصالات تخلیه متصل می‌کنند (و در حالتیکه تنها یک سیلندر وجود دارد نیازی به چک ولو نیست). هر سیلندر لوله‌کشی مجزا دارد. در صورتیکه سیستم از 2 یا تعداد بیشتری سیلندر تشکیل شده باشد که به یک لوله‌کشی متصل باشند، لازم است از چک ولو استفاده شود.

• فعال‌ساز دستی پنوماتیکی
• سلنوئید یکپارچه
• شلنگ‌های اتصال فعال‌ساز پنوماتیکی
• شلنگ‌های انعطاف‌پذیر تخلیه
• فشارسنج سیلندر
• سوئیچ فشار جهت تخلیه
• فعال‌ساز پنوماتیکی
• ملزومات سیلندر/ولو
• Unistrut
• چک ولو جهت تخلیه
• منیفولد
• نازل‌های تخلیه
• اسپیسر خارجی،‌ تنها برای سیلندرهای 180 لیتری با شلنگ قابل انعطاف
• علامت‌ها و برچسب‌ها

 سیستم شیربرقی (سلکتور ولو):

سیستم به نحوی طراحی شده است که بتواند با یک منبع ذخیره مشخص از بیش از یک عامل خطرزا حفاظت کند.

توضیحات تکمیلی در مورد تجهیزات:

سیلندر/ملزومات ولو:

NOVEC در سیلندرهایی با ملزومات مشخص ذخیره می‌شود. این سیلندرها در اندازه‌های مختلفی موجودند. تمامی ملزومات عبارتند از:

• شیر آزادسازی سریع
• لوله سیفون.
• کلاهک حفاظت از ولو.
• ایجاد فشار فوق بالای 25 تا 42 بار در دمای 20 درجه‌سانتی‌گراد به کمک نیتروژن خشک.
• براکت‌ نصب بر روی دیوار.

سیلندرها نباید در معرض تغییرات دمایی ناگهانی قرار بگیرند؛ چرا که در این صورت فشار درون آن‌ها می‌تواند به طرز چشمگیری افزایش یابد.

سیلندر:

به هر ولو سیلندر 5 اتصال متصل می‌شود:

• اتصالاتی که بر روی فعال‌ساز نصب می‌شوند.
• فعال‌ساز الکتریکال یکپارچه (این تجهیز براساس نسخه ولو انتخاب می‌شود)
• اتصالات فشارسنج/ سوئیچ فشار: یک ارتباط رشته‌ای که به چک ولو متصل می‌شود و برای عملکرد درست باید با تجهیزات مورد تائید تامین کننده فیت شود.
• خروجی با اتصال JIC نرینه.
• اتصالات تخلیه فشار به سیلندرهای تابعی که با فشار فعال می‌شوند یا سوئیچ تخلیه فشار جداگانه.
• بر روی هر شیر براست دیسک مشخصی قرار دارد که اتصالات را از افزایش ناگهانی فشار حفظ می‌کند.

هیچگاه نباید زمانیکه سیلندر تحت فشار است براست دیسک را جدا کرد.

فعال‌سازی سیلندر تابع (Slave):

همانطور که قبلا بیان کردیم یک سیلندر مستر می‌تواند تا 4 سیلندر تابع را فعال کند. فرمان تخلیه به کمک شلنگ‌های پایلوت از سیلندر مستر به سیلندر‌های تابع ارسال می‌شود.

مطالب مرتبط:

اصول طراحی سیستم اطفای حریق NOVEC 1230 به صورت قدم به قدم