اطفا کننده‌های دستی تجهیزات حفاظت از حریق فعالی هستند که در شرایط اضطراری برای اطفا یا کنترل حریق مورد استفاده قرار می‌گیرند. عموما اطفا کننده‌های دستی از یک سیلندر قابل حمل تحت فشار تشکیل شده‌اند این سیلندر حاوی اطفا کننده‌ای است که با فشار دادن دسته سیلندر بر روی حریق تخلیه شده و آن را اطفا می‌کند.
در ادامه به بخشی از سوالات متداولی که پیرامون اطفا کننده‌های دستی مطرح می‌شود پاسخ داده‌ایم. مطالعه این پرسش‌ها می‌تواند اطلاعات اولیه مطلوبی از این اطفا کننده‌ها در اختیار شما قرار دهد.
- چرا اطفاکنندههای حریق انواع متفاوتی دارند؟
اطفاکنندههای حریق انواع متفاوتی دارند چرا که حریق‌ها منابع متفاوتی دارند. هر اطفا کننده برای کلاس حریق مشخصی مناسب است.
- دسته‌بندی منابع حریق به چه صورت است؟
کلاس A – حریق جامدات مثل چوب، کاغذ یا پارچه
کلاس B – حریق مایعات قابل اشتعال همچون نفت، گازوئیل یا انواع مشتقات نفتی
کلاس C – حریق گازها
کلاس D – حریق فلزات فعال همچون پتاسیم و منیزیم
کلاس E – حریق ناشی از الکتریسیته
کلاس F – حریق روغن‌های پخت و پز
در مورد کلاس E حریق باید در نظر داشت که با قطع جریان برق می‌توان منشا حریق را در سایر کلاس‌ها جای داد.
- چه موادی به عنوان ماده اطفایی در این اطفاکننده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند؟
برای حریق‌های متفاوت مواد متفاوتی به کار می‌رود.
به عنوان نمونه در اطفا کننده‌های پودر خشک شیمیایی از ماده پودری استفاده می‌شود که ادامه واکنش‌های شیمیایی جلوگیری می‌کند. پایه این پودرها عموما آمونیوم فسفات، سدیم بی‌کربنات، پتاسیم بی‌کربنات، پتاسیم کلراید و سدیم بی‌کربنات است.
در اطفاکنندههای فوم ماده آبی وجود دارد که در هنگام تخلیه به صورت فوم در می‌آید. این فوم‌ها در فرم‌های فوم‌های مقاوم در برابر الکل، فوم‌های پوشش سطح فلوئورپروتئین و فوم‌های فشرده هوا موجودند. این فوم‌ها با تشکیل لایه‌ای بر روی سطح حریق روند حریق را کند می‌کنند و از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری می‌نمایند.
اطفاکنندههای بر مبنای آب از آب برای خنک کردن متریال موجود در فضا استفاده می‌کنند.
پودرهای خیس شیمیایی و مواد افزودنی به آب با ایجاد لایه‌ای بر روی سطح حریق از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری کرده و دمای مایع قابل اشتعال را پایین می‌آورند.
اطفاکنندههای کربن‌دی‌اکسید با جابه‌جایی اکسیژن و جذب حرارت حریق را مهار می‌کنند.
- کدهای رنگی متفاوت در اطفاکننده‌ها به چه معناست؟
کدهای رنگی ماده اطفایی موجود در هر سیلندر را نشان می‌دهند. که به صورت نواری در بالای اطفاکننده‌ها قرار دارند. به این ترتیب کاربر می‌تواند فورا ماده اطفایی درون سیلندر را تشخیص دهد.
رنگ قرمز نشان دهنده آب، کرم‌رنگ نشان دهنده فوم، آبی پودر خشک شیمیایی و مشکی نشان دهنده کربن دی‌اکسید است. اخیرا رنگ زرد نیز برای نشان دادن پودر تر شیمیایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- آیا اطفاکننده‌ای وجود دارد که بتوان از آن برای تمام کلاس‌های حریق استفاده کرد؟
همچین اطفاکننده‌ای وجود ندارد؛ اما اطفاکنندههای پودر خشک شیمیایی را می‌توان برای اکثر کلاس‌های حریق به کار گرفت.
- هر اطفاکننده برای چه کلاس حریقی مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
اطفاکنندههای پودرخشک شیمیایی را می‌توان برای تمام کلاس‌های حریق به جز حریق ناشی از روغن‌های خوراکی به کار گرفت. (کلاس F حریق)
اطفاکنندههای فوم بهترین گزینه برای اطفای متریال قابل احتراق (کلاس A) و جامدات و مایعات قابل اشتعال (کلاس B) هستند.
اطفاکنندههای آبی را تنها می‌توان برای مواد قابل احتراقی همچون چوب، کاغذ، پارچه، زباله و پلاستیک به کار گرفت. (کلاس A)
اطفاکنندههای پودرخشک شیمیایی را می‌توان برای متریال قابل اشتعال (کلاس A) و حریق ناش ی از روغن‌های خوراکی (کلاس F) به کار برد. این اطفاکننده‌ها به صورت اختصاصی برای اطفای حریق روغن‌های خوراکی به کار می‌روند و حاوی نمک پتاسیم هستند که شعله را خنک کرده و مانع رسیدن اکسیژن به حریق می‌شود.
اطفاکنندههای کربن‌دی‌اکسید را می‌توان برای مایعات قابل اشتعال (کلاس B) و حریق‌های الکتریکال (کلاس E) به کار برد.
اطفاکنندههای کلاس C برای حریق‌هایی که در تجهیزات الکتریکی که در آن‌ها جریان برق جریان دارد مناسب‌اند. از دو ترکیب غیررسانای مونوآمونیم فسفات و سدیم بی‌کربنات نیز برای مقابله با این حریق‌ها استفاده می‌شود.
- چطور می‌توان از اطفاکننده دستی استفاده کرد؟
نحوه استفاده از اطفاکنندههای دستی بر روی آن‌ها درج شده است. عموما تنها لازم است ضامن را جدا کرده و دستگیره را فشار دهید. موثرترین روش این است که ماده اطفایی را بر روی بن حریق اسپری کنید. در استفاده از اطفاکنندههای دستی در نظر داشته باشید که این سیلندرها برای اطفای حریق‌های کوچک در مراحل اولیه طراحی شده‌اند پس هیچگاه بیش از 10 دقیقه برای اطفای یک حریق زمان صرف نکنید.
- در صورت استفاده از اطفاکننده نامناسب چه اتفاقی می‌افتد؟
استفاده از اطفاکننده نادرست برای مهار حریق می‌تواند شرایط را بدتر کند. به عنوان مثال در صورتیکه برای اطفای حریق حاصل از روغن‌های خوراکی از آب استفاده شود حریق به همه جا پراکنده شده و وسیع‌تر می‌شود.
- چطور می‌توان یک اطفاکننده را تعمیر کرد؟
هرگز به شخصه اقدام به تعمیر اطفاکننده‌ها نکنید. فشار بالای ماده اطفایی درون آن‌ها می‌تواند مخاطرات فراوانی برای شما به همراه داشته باشد. بهتر است برای اینکار از شرکت مربوطه کمک بگیرید.
- اطفا کننده‌ها هر چند وقت یکبار باید سرویس شوند؟
اطفاکنندههای دستی باید هر 12 ماه یکبار و یا بعد از هر بار استفاده سرویس شوند. در صورتیکه اطفاکننده‌ای نشتی داشته باشد، باید فورا آن را تعمیر کرد.