قطارها و متروها در دسته وسایل نقلیه عمومی جای می‌گیرند که در شهرهای بزرگ بسیار کاربرد دارند. نه تنها روزانه میلیون‌ها نفر به کمک مترو و قطار جا به جا می‌شوند که این افراد از تجهیزات عمومی این ایستگاه‌ها نیز استفاده می‌کنند.
در مورد این وسایل نقلیه عمومی لازم است مخاطرات حریق را در مکان‌های زیر در نظر گرفت:
- اتاق‌های اداری و سایر اتاق‌ها
- مغازه‌ها
- لابی‌ها
- کوریدورها
- مراکز ویژه با مخاطرات خاص
- پارکینگ‌ها
علی‌الرغم اینکه وسایل نقلیه عمومی یکی از ایمن‌ترین روش‌های حمل و نقل محسوب می‌شود، در برخی از مواقع مسیرهای فرار از حریق به خودی خود کاربران را به دام می‌اندازند و مانع تخلیه افراد می‌شوند.
در ایستگاه‌های قطار و مترو مکان‌های پرمخاطره‌ای وجود دارد که این مکان‌ها را می‌توان در گروه‌های پرمخاطره، متوسط و کم خطر دسته‌بندی کرد.
به طور خلاصه ایستگاه‌های قطار به خاطر گردآمدن مسافرین فراوان در کنار یکدیگر از مکان‌هایی هستند که حفاظت از آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
عوامل مخاطره آمیز در ایستگاه‌های قطار:
مخاطرات بسیاری در ایستگاه‌های مترو یا قطار وجود دارد که متداول‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- تجمع زباله، کاغذ و مواردی از این قبیل.
- مجاورت مواد قابل احتراق در کنار منابع حرارت.
- مسافرینی که در این ایستگاه‌ها در تردد هستند. (انداختن ته سیگار روشن در سطل‌های زباله)
- تصادف قطارها با یکدیگر به خاطر خطای انسانی یا نقص سیستم الکتریکی.
- وجود نقص در سیم‌کشی‌های برق یا افزایش بار الکتریکی بیش از حد بر روی آن‌ها.
- انباشت کاغذ یا پسماند یا عدم نظافت آشپزخانه‌ها و انبارها.
- آتش‌گرفتن ترانسفورماتورها، اتاق‌های ژنراتور و غیره به خاطر وجود مایعات قابل احتراق در آن‌ها.
- آتش‌گرفتن بالابرها (به خاطر تجمع آلودگی، اتصال کوتاه، بالارفتن بیش از حد حرارت و مواردی از این قبیل)
- دستکاری‌های عمدی یا حملات تروریستی
تأسیسات مخاطره آفرین در ایستگاه‌های قطار:
- مراکز ترانسفورمرها
- بالابرها / رمپ‌های متحرک، پله‌های برقی
- فضاهایی که برای HVAC در نظر گرفته شده است
- تکنیکال روم‌ها (اتاق‌های ارتباطی، رک‌ها، رله‌ها، اتاق تجهیزات کامپیوتری، باتری‌ها و مراکز مدیریتی)
- کنتورهای برق محلی
- انبارهای مختلف، اتاق‌های نظافت و غیره
راهکارهای مهار حریق در متروها و راه آهن‌ها:
سیستم اطفای حریق خودکار واترمیست:
سیستم اطفای خودکار واترمیست جایگزین جدید سیستم‌های اطفای حریق گازی است. راندمان سیستم واترمیست به کیفیت اسپری آب بستگی دارد، قطرات آب اسپری شده موجب خنک‌شدن فضا شده و از انتشار انرژی حریق به روش تشعشع جلوگیری می‌کنند. همچنین با ممانعت از رسیدن اکسیژن به حریق به اطفای موثر آن کمک می‌کنند.
شاید این پرسش برای شما مطرح شود که قطرات به این کوچکی چطور حریق‌های گسترده را مهار می‌کند؛ در پاسخ باید بگوییم که این قطرات در حجم و مومنتوم بالا بر روی حریق اسپری می‌شوند. میزان مومنتم به نازلی که در طراحی برای آن انتخاب می‌شود بستگی دارد که براساس میزان گازهای داغ حاصل از شعله در هنگام حریق محاسبه می‌شود.
ذرات مه غلیظ و معلقی پیرامون حریق ایجاد می‌کنند که در درجه اول از گسترش بیشتر حریق جلوگیری کرده و نهایتا با محدود کردن آن آتش را اطفا می‌کند.
از آنجاییکه 99 درصد قطرات قطری کمتر از 200 میکرون دارند، آب اسپری شده حرارت حریق را جذب می‌کند و به این ترتیب میزان بخار آب به حداکثر مقدار خود می‌رسد.
لزوم استفاده از پمپ یا بانک سیلندر به اندازه اتاقی که باید از آن حفاظت شود بستگی دارد.
سیستم اطفای حریق واترمیست به کنترل ولوهای سلنوئیدی، سوئیچ‌های فشار و تجهیزات تخلیه دستی برای اطفای دستی مجهزند. نازل‌ها براساس اندازه فضا، میزان جریان مورد نیاز، تائیدیه‌ها (FM، IMO 913)، ارتفاع کاربری و مواردی از این قبیل انتخاب می‌شوند.
شات‌آف ولوهای ولوهایی هستند که در حالت طبیعی باز هستند. این ولوها با گیج فشارسنج و سنسور جریان فیت شده و در هر لحظه میزان جریان آب را نشان می‌دهند.
مهم‌ترین مزایای سیستم اطفای مبتنی بر آب عبارتند از:
- به خاطر هزینه پایین ماده اطفایی در این سیستم‌ها (آب) به شدت مقرون به صرفه هستند.
- به محیط زیست آسیب نمی‌رسانند.
- خسارت آب بسیار ناچیز است.
- دمای محیط را به شدت کاهش می‌دهند.
- بر سطح اکسیژن محیط تاثیری ندارند.
- دود و گازهای سمی موجود در محیط را با خود می‌شویند و می‌برند.
- مانع از احتراق مجدد می‌شوند.
- به سادگی مجددا شارژ می‌شوند.
- برای حفاظت از افراد و تجهیزات بسیار ایمن هستند.
این سیستم حفاظتی با سیستم اعلام حریق نصب شده در کل فضا ادغام می‌شود و با بهره گرفتن از آن می‌توان حفاظت از کل فضا را پوشش داد.