کلین اجنت‌ها برای حفاظت از حریق محیط‌های حساسی همچون اتاق‌های سرور یا مکان‌های تاریخی به کار می‌روند که امکان استفاده از سیستم اسپرینکلر در آن‌ها وجود نداشته باشد. در این مطلب در نظر داریم در مورد یکی از اجزای طراحی به نام Hold Time یا زمان ماند صحبت کنیم.

پس از تشخیص حریق عامل اطفا که می‌تواند هالوکربن یا گازهای خنثی باشد در فضا تخلیه شده و در کسری از ثانیه فشار محیط را 250 تا 1250 پاسگال افزایش می‌دهند. زمانیکه فضا کاملا پر شد، عامل اطفا براساس میزان نشتی که می‌تواند در محیط رخ دهد، با سرعت مشخص تخلیه می‌شود. از سال 1988 برای محاسبه هولد تایم برای فضاهایی که با کلین اجنت‌ها حفاظت می‌شوند تست‌های تخلیه کامل انجام می‌شد اما از آن زمان به بعد دریچه‌های تخلیه در فرمول بیان شده در Annex E of ISO 14520  برای اندازه‌گیری مدت زمان لازم برای باقی ماندن کلین اجنت در فضای تحت حفاظت (Hold Time) لحاظ شد.

انتخاب Hold Time مناسب:

بعد از اتمام 10 ثانیه تخلیه هالوکربن‌ها یا 60 ثانیه مدت زمان لازم برای تخلیه گازهای خنثی، Hold Time  آغاز می‌شود. در اغلب موارد با محاسبات سرانگشتی مدت زمان باقی ماندن 10 دقیقه در نظر گرفته می‌شود، که باید در نظر داشت این مقدار همیشه دقیق نیست. طراح باید در نظر داشته باشد که Hold Time برای سایت‌های دور از دسترس یا انبارهای مواد نفتی سنگین باید از 10 دقیقه بیشتر و برای محیط‌هایی که نیروی انسانی 24 ساعت شبانه روز در 7 روز هفته در آن کار می‌کنند باید از 10 دقیقه کمتر باشد. واضح است که هر چه محیط کوچکتر باشد Hold Time کاهش می‌یابد. به عنوان مثال برای فضایی به مساحت 35 مترمربع، به 6 دقیقه و برای فضاهایی با مساحت 10 مترمربع به 3 دقیقه کاهش می‌یابد. مزیت این موضوع در این است که به این ترتیب طراحان با کوچکتر در نظر گرفتن فضا به راحتی هولد تایم را کاهش دهند.

در این تصویر مدل رفتاری تخلیه گاز از درز درب‌ها و پایین فضا و جایگزین شدن آن با هوا نشان داده شده است.

بهینه‌سازی فشار حداکثری و کارایی Hold Time:

الزامات مربوط به تخلیه کلین اجنت‌ها با ایزوله کردن درزها و جلوگیری از نشت ماده اطفایی به برون می‌تواند موجب افزایش ناگهانی فشار در محیط شود. از طرفی در صورتیکه درزها به درستی ایزوله نشوند Hold Time کاهش می‌یابد. یکی از راهکارهای حل این مشکل در نظر گرفتن دریچه کاهش فشار (PRV) برای کاهش فشار در حین تخلیه است. این دریچه می‌تواند پس از تخلیه بسته شود تا Hold Time لازم برای اطفای موثر فراهم شود.

راهکار دیگر تغییر پارامترهای مربوط به فشار و زمان ماند است. با شناخت دقیق روابط بین فشار حداکثری و زمان ماند می‌توان فضا را به نحوی تغییر داد تا کارایی سیستم بالا رود.

انتخاب خروجی مناسب:

انتخاب فن کارآمد یکی از بخش‌های حیاتی تنظیم فشار است. در این مورد تنها اطلاع داشتن از مساحت تخلیه فن کافی نیست. برخی از فن‌های پسیو به درستی بالانس نشده‌اند و برای فعال شدن به فشار بالایی زیاد نیاز دارند در نتیجه فشار تخلیه می‌تواند قبل از فعال شدن فن به محیط آسیب بزند. برای کاربری‌های اینچنینی فن‌های فشار پایین (50 تا 100 پاسگال) مناسبند و به کمک یک سیستم پره‌ای تنظیم شده می‌توان اطمینان حاصل کرد که به محض رسیدن فشار به حد بالا دریچه‌های خروجی فورا باز می‌شوند.

برای طراحی دریچه تخلیه هوا برای یک سیستم باید موارد زیر را در نظر گرفت:

• مساحت تخلیه آزاد
• فشاری که پره‌ها در آن باز می‌شوند (عموما بین 50 تا 100 پاسگال)
• فشاری که برای باز شدن دریچه تهویه به طور کامل لازم است (عموما بیشتر از 150 پاسگال)

نکاتی در مورد دریچه‌های تخلیه فشار:

در صورت نیاز به نصب دریچه‌های تهویه لازم است قواعد متعددی برای بهینه‌سازی کارایی آن‌ها رعایت شود. بهتر است دریچه‌های تهویه در بالاترین نقطه ممکن نصب شوند تا به این ترتیب هوای سبک‌ بالای سقف از طریق آن تخلیه شده و ماده اطفایی در محیط باقی بماند. دریچه‌ها باید تنها در فشار 50 پاسگال یا بیشتر از آن باز شوند تا درشرایط نرمال و در اثر عملکرد هواساز تغییری در آن‌ها ایجاد نشود. گازهای خنثی همیشه فشار مثبت دارند اما هالوکربن‌ها می‌توانند براساس ماده اطفایی و میزان رطوبت محیط فشار را مثبت یا منفی کنند. بنابراین باید اطمینان حاصل کرد که جهت تخلیه فشار برای دریچه تهویه به درستی تعریف شده است. تمامی دریچه‌های هوا باید به طور سالانه چک شوند تا مطمئن شد که مسیر تخلیه تصادفا بسته نشده باشد.

باید در نظر داشت که تخلیه به طور مستقیم به هوای محیط انجام نمی‌شود و معمولا تخلیه به صورت آبشاری به سایر اتاق‌ها انجام می‌شود. بنابراین باید اطمینان حاصل کرد که سازنده ابعاد مناسبی برای دریچه‌های تخلیه هوا در نظر گرفته باشد و بر این اساس راهنمایی‌های لازم را به طراح ارائه کند.

نهایتا باید در نظر داشت که فرمول‌های کارآمدی در استانداردهای ISO و NFPA برای محاسبه زمان ماند در نظر گرفته شده است که تمامی پارامترهای دخیل در آن‌ها لحاظ شده است. برای کاربری‌های حساس لازم است طراح تمامی جوانب را در نظر گرفته و از این فرمول‌ها بهره بگیرد. ذکر این مطلب خالی از لطف نیست که مدل‌های ارائه شده توسط ISO برای زمان ماند به شدت محافظه‌کارانه است در حالیکه معادلات NFPA نتایج بهتری ارائه می‌دهند.

مطالب مرتبط:

اصول طراحی سیستم‌های FM200 به صورت قدم به قدم

چگونه می‌توان از نرم‌افزار VdS برای طراحی سیستم FM200 کمک گرفت؟

از اصول محاسباتی NFPA 2001 برای طراحی سیستم اطفای حریق گازی FM200 چه می‌دانید

  ‌